KONWENCJA Nr 30
MIEDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACYdotycząca uregulowania czasu pracy w handlu i w biurach
Data wejścia w życie: 29 sierpnia 1933 r.
Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 10 czerwca 1930 r. na czternastej sesji,
postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski dotyczące uregulowania czasu pracy w handlu i w biurach, która to sprawa stanowi drugi punkt porządku dziennego sesji,
postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,
przyjmuje dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset trzydziestego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca czasu pracy (handel i biura), z 1930 r., do ratyfikacji przez Członków Międzynarodowej Organizacji Pracy, zgodnie z postanowieniami Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy:
Artykuł 1
1. Niniejsza Konwencja ma zastosowanie do personelu następujących przedsiębiorstw niezależnie od tego, czy są one publiczne, czy prywatne:
a) przedsiębiorstw handlowych, łącznie z pocztą, telefonem i telegrafem oraz służbą handlową wszelkich innych przedsiębiorstw;
b) przedsiębiorstw i służb administracyjnych, w których zatrudnieni pracownicy zajmują się głównie pracą biurową;
c) zakładów posiadających charakter zarówno przemysłowy jak i handlowy z wyjątkiem przypadków, gdy uznane są one jako zakłady przemysłowe. W każdym kraju, właściwa władca ustali z jednej strony, jakie zakłady uznaje się za zakłady handlowe i zakłady, którym główna działalność opiera się na pracy biurowej, a z drugiej strony zakłady przemysłowe i rolne.
2. Niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do personelu następujących zakładów:
a) zakładów zajmujących się opieką i leczeniem chorych, inwalidów, biednych i chorych umysłowo;
b) hoteli, restauracji, pensjonatów, klubów, kawiarń oraz innych zakładów o podobnym charakterze;
c) przedsiębiorstw widowiskowych i rozrywkowych. Niemniej Konwencja ta będzie miała zastosowanie do personelu placówek podlegających przedsiębiorstwom wymienionym w punktach a), b) i c) niniejszego ustępu w przypadku, kiedy placówki te, posiadając autonomię, byłyby zaliczone do kategorii zakładów, do których stosuje się Konwencję.
3. Właściwa władza każdego kraju będzie mogła wyłączyć ze stosowania niniejszej Konwencji:
a) przedsiębiorstwa, w których zatrudnieni są wyłącznie członkowie rodziny pracodawcy;
b) administrację publiczną, w której personel działa jako organ władzy publicznej;
c) osoby zajmujące stanowiska kierownicze lub stanowiska o charakterze poufnym;
d) podróżnych i przedstawicieli, w takich granicach, w jakich wykonują oni pracę poza przedsiębiorstwem.Artykuł 2
Dla celów niniejszej Konwencji, za czas pracy uważa się okres, podczas którego personel pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Z czasu tego wyłącza się okresy odpoczynku, w czasie których personel nie pozostaje do dyspozycji pracodawcy.Artykuł 3
Czas pracy personelu, do którego niniejsza Konwencja ma zastosowanie, nie będzie mógł przekroczyć czterdziestu ośmiu godzin tygodniowo i ośmiu godzin dziennie z zastrzeżeniem poniższych postanowień.Artykuł 4
Maksymalny tygodniowy czas pracy przewidziany w art. 3 będzie mógł być rozłożony w taki sposób, aby dzienny czas pracy nie przekraczał dziesięciu godzin.Artykuł 5
1. W przypadku zbiorowego wstrzymania pracy z powodu:
a) miejscowych świąt lub
b) z powodu zaistnienia wypadków lub w przypadku siły wyższej (awarie urządzeń, przerwa w dostawie energii, światła, ogrzewania lub wody, pożaru), możliwe będzie przedłużenie czasu pracy dziennej w celu odrobienia godzin pracy, na następujących warunkach:
a) odzyskanie tego czasu nie będzie zezwolone w okresie dłuższym niż trzydzieści dni w roku i będzie musiało nastąpić w rozsądnym terminie;
b) przedłużenie czasu pracy nie będzie mogło być większe niż o jedną godzinę dziennie;
c) dzienny czas pracy nie będzie dłuższy niż dziesięć godzin.
2. Właściwa władza będzie zawiadomiona o charakterze, przyczynie i dacie zbiorowego wstrzymania pracy, liczbie straconych godzin pracy i czasowych zmianach godzin pracy, jakie przewiduje się wprowadzić.Artykuł 6
W wyjątkowych przypadkach, jeżeli warunki, w jakich praca ma być wykonywana, nie pozwalają na stosowanie postanowień przepisów ustępów 3 i 4, przepisy władzy publicznej będą mogły zezwalać na rozłożenie czasu pracy w okresie dłuższym niż tygodniowy, pod warunkiem, że średni czas pracy, obliczony na podstawie ilości wchodzących w grę tygodni, nie przekroczy czterdziestu ośmiu godzin tygodniowo, i że w żadnym wypadku dzienny czas pracy nie przekroczy dziesięciu godzin.Artykuł 7
Przepisy władzy publicznej określą:
1. Stałe odstępstwa, które należy uwzględnić dla: a) niektórych kategorii osób, których praca jest z natury okresowa, tak jak np. dla dozorców osób zatrudnionych w charakterze ochrony pomieszczeń przedsiębiorstw i magazynów;
b) kategorii osób bezpośrednio zatrudnionych przy pracach przygotowawczych lub uzupełniających, które muszą być wykonane poza normalnymi godzinami pracy pozostałego personelu;
c) domów handlowych lub innych przedsiębiorstw, jeżeli charakter pracy, liczba obsługiwanych osób lub liczba zatrudnionego personelu, uniemożliwiają wykonanie pracy w czasie przewidzianym w ustępach 3 i 4.
2. Odstępstwa okresowe, które mogą być przewidziane w następujących przypadkach:
a) w razie wypadku lub jego zagrożenia, siły wyższej lub pilnej pracy przy maszynach i urządzeniach, ale wyłącznie w granicach czasu niezbędnego do uniknięcia poważnych zakłóceń w normalnej pracy zakładu;
b) w celu uniknięcia strat materiałów łatwo psujących się lub uniknięcia pogorszenia jakości technicznej pracy;
c) dla umożliwienia przeprowadzenia prac specjalnych, takich jak: inwentaryzacja, bilans, wypłata wynagrodzenia, likwidacja, sporządzanie bilansu i zamknięcia sprawozdań finansowych;
d) w celu umożliwienia zakładowi podołania nagłemu nawałowi pracy wynikłego ze szczególnych przyczyn, jeżeli nie można oczekiwać, aby pracodawca mógł uzyskać pomoc z innego źródła.
3. Z wyjątkiem pkt. a) ust. 2, przepisy ustanowione stosownie do niniejszego artykułu określą liczbę dodatkowych godzin, które mogą być dopuszczone w jednym dniu, a jeżeli chodzi o odstępstwa czasowe przedłużenie w okresie rocznym.
4. Stawka wynagrodzeń za przedłużony czas pracy, dopuszczony w punktach b), c) i d) ust. 2 niniejszego artykułu, nie będzie mniejsza niż 1/4 stawki zasadniczej.Artykuł 8
Przepisy przewidziane w artykułach 6 i 7 będą ustanowione po konsultacji z zainteresowanymi organizacjami pracowników i pracodawców, biorąc w szczególności pod uwagę układy zbiorowe, jeżeli zostały zawarte między tymi organizacjami.Artykuł 9
Postanowienia niniejszej Konwencji mogą być zawieszone w każdym kraju na polecenie rządu w razie wojny lub innych zdarzeń, stanowiących groźbę dla bezpieczeństwa narodowego.Artykuł 10
1. Postanowienia niniejszej Konwencji nie wyłączają zwyczajów lub porozumień, w myśl których czas pracy jest niższy, a wysokość wynagrodzenia wyższa od tych, jakie przewidziano w niniejszej Konwencji.
2. Wszelkie ograniczenia wynikające z niniejszej Konwencji muszą być dodane, a nie stanowić wyjątku od innych ograniczeń, ustalonych przez ustawy, rozporządzenia lub inne przepisy, które określają krótszy czas pracy lub wyższe wynagrodzenie od tych, jakie przewidziano w niniejszej Konwencji.Artykuł 11
W celu skutecznego wykonania postanowień niniejszej Konwencji:
1. Stosowne kroki zostaną podjęte w celu zapewnienia odpowiedniej kontroli;
2. Każdy pracodawca będzie zobowiązany:
a) podać do wiadomości za pomocą afiszów wywieszonych w widocznych miejscach w przedsiębiorstwie lub w każdym innym odpowiednim miejscu, albo przy pomocy innych metod uznanych przez właściwą władzę, godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy, lub jeżeli jest wykonywana praca zmianowa, godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy każdej zmiany;
b) podać do wiadomości w taki sam sposób czas przerwy na odpoczynek, który został przyznany zatrudnionym osobom, a który stosownie do art. 2 nie jest wliczony do czasu pracy;
c) prowadzić w formie określonej przez właściwą władzę rejestr wszystkich dodatkowych godzin przepracowanych zgodnie z postanowieniem ust. 2 art. 7 oraz wysokość wynagrodzenia, przyznanego za ten przedłużony czas pracy.
3. Uznane zostanie jako bezprawne, zatrudnianie przez pracodawcę osoby poza czasem pracy ustalonym w myśl pkt. a) ust. 2 lub w czasie godzin ustalonych w myśl pkt. b) ust. 2 niniejszego artykułu.Artykuł 12
Każdy Członek ratyfikujący niniejszą Konwencję podejmie niezbędne kroki za pomocą systemu sankcji w celu zapewnienia wykonania postanowień tej Konwencji.
* * *Artykuły 13-19: Standardowe postanowienia końcowe .