KONWENCJA Nr 118
MIĘDZYNARODOWEJ ORGANIZACJI PRACY
dotycząca równości traktowania własnych i obcych obywateli w dziedzinie zabezpieczenia społecznego

Data wejścia w życie: 25 kwietnia 1964 r.

Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, zwołana do Genewy przez Radę Administracyjną Międzynarodowego Biura Pracy i zebrana tam w dniu 6 czerwca 1962 r. na czterdziestej szóstej sesji,

postanowiwszy przyjąć niektóre wnioski, dotyczące równości traktowania własnych i obcych obywateli w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, która to sprawa stanowi piąty punkt porządku dziennego sesji,

postanowiwszy, że wnioski te zostaną ujęte w formę konwencji międzynarodowej,

przyjmuje dnia dwudziestego ósmego czerwca tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego drugiego roku następującą Konwencję, która otrzyma nazwę: Konwencja dotycząca równości traktowania (zabezpieczenie społeczne), z 1962 r.:

Artykuł 1

Dla celów niniejszej Konwencji:
a) określenie ,,ustawodawstwo" obejmuje ustawy i rozporządzenia, jak również postanowienia statutowe w dziedzinie zabezpieczenia społecznego;
b) określenie „świadczenia" odnosi się do wszystkich świadczeń, rent i zasiłków, łącznie z wszelkimi ewentualnymi dodatkami i podwyżkami;
c) określenie ,,świadczenia udzielane z tytułu systemu przejściowego" oznacza bądź świadczenia udzielane osobom, które przekroczyły pewien wiek w chwili wejścia w życie stosowanego ustawodawstwa, bądź świadczenia udzielane przejściowo z tytułu zaszłych zdarzeń lub z tytułu okresów przebytych poza obecnymi granicami terytorium Członka;
d) określenie „zasiłki pogrzebowe" oznacza każdą sumę wypłacaną jednorazowo w razie śmierci;
e) określenie „zamieszkanie" oznacza miejsce zwykłego pobytu; f) określenie „ustalony" oznacza określony przez ustawodawstwo kraj owe lub na jego podstawie w rozumieniu lit. a);
g) określenie „uchodźca" ma znaczenie, które mu zostało nadane w art. 1 Konwencji z dnia 28 lipca 1951 r., dotyczącej statusu uchodźców;
h) określenie ,,bezpaństwowiec" ma znaczenie, które mu zostało nadane w art. 1 Konwencji z dnia 28 września 1954 r., dotyczącej statusu bezpaństwowców.

Artykuł 2

1. Każdy Członek może przyjąć zobowiązania wynikające z niniejszej Konwencji w odniesieniu do jednego lub kilku działów zabezpieczenia społecznego wymienionych niżej, dla których posiada on ustawodawstwo stosowane rzeczywiście na swoim terytorium do własnych obywateli:
a) opieka lekarska;
b) zasiłki chorobowe;
c) świadczenia macierzyńskie;
d) świadczenia w razie inwalidztwa;
e) świadczenia na starość;
f) świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny;
g) świadczenia w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
h) świadczenia w razie bezrobocia;
i) świadczenia rodzinne.
2. Każdy Członek, związany niniejszą Konwencją, powinien stosować postanowienia tej Konwencji w odniesieniu do działu lub działów zabezpieczenia społecznego, w stosunku do których przyjął on zobowiązania wynikające z niniejszej Konwencji.
3. Każdy Członek powinien wymienić w swojej ratyfikacji dział lub działy zabezpieczenia społecznego, w stosunku do których przyjmuje on zobowiązania, wynikające z niniejszej Konwencji.
4. Każdy Członek, który ratyfikował niniejszą Konwencję, może następnie notyfikować Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy, że przyjmuje zobowiązania wynikające z Konwencji w stosunku do jednego lub kilku działów zabezpieczenia społecznego, które nie były jeszcze wymienione w jego ratyfikacji.
5. Zobowiązania przewidziane w poprzednim ustępie będą uważane za integralną część ratyfikacji i posiadać będą takie same skutki począwszy od daty ich notyfikacji.
6. Dla celów stosowania niniejszej Konwencji każdy Członek, który przyjął wynikające z niej zobowiązania w odniesieniu do jakiegokolwiek działu zabezpieczenia społecznego, który posiada ustawodawstwo przewidujące świadczenia tego rodzaju, jak wymienione w literach a) i b), powinien zawiadomić, w razie potrzeby, Dyrektora Generalnego Międzynarodowego Biura Pracy o świadczeniach przewidzianych w jego ustawodawstwie, które uważa za:
a) świadczenia inne od tych, których udzielanie zależy bądź od bezpośredniego udziału finansowego osób chronionych lub ich pracodawcy, bądź od warunku posiadania stażu zawodowego;
b) świadczenia udzielane z tytułu systemów przejściowych.
7. Zawiadomienie przewidziane w poprzednim ustępie powinno nastąpić w chwili ratyfikacji lub notyfikacji przewidzianej w ust. 4 niniejszego artykułu, a jeżeli chodzi o jakiekolwiek ustawodawstwo przyjęte później — w terminie trzech miesięcy od daty przyjęcia tego ustawodawstwa.

Artykuł 3

1. Każdy Członek, związany niniejszą Konwencją, powinien zapewnić na swoim terytorium obywatelom każdego innego Członka, również związanego niniejszą Konwencją, równość traktowania z własnymi obywatelami w zakresie swojego ustawodawstwa, tak jeżeli chodzi o objęcie ubezpieczeniem, jak i o prawo do świadczeń w każdym dziale zabezpieczenia społecznego, w odniesieniu do którego przyjął on zobowiązania wynikające z Konwencji.
2. Jeżeli chodzi o świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny, wspomniana równość traktowania powinna być zapewniona ponadto członkom rodziny pozostałym po obywatelach Członka, związanego niniejszą Konwencją, bez względu na obywatelstwo wymienionych członków rodziny.
3. Jednakże w odniesieniu do świadczeń z określonego działu zabezpieczenia społecznego Członek może odstąpić od stosowania postanowień poprzednich ustępów niniejszego artykułu w stosunku do obywateli każdego innego Członka, który mimo posiadania ustawodawstwa dotyczącego tego działu zabezpieczenia społecznego nie zapewnia w tym dziale równości traktowania obywatelom pierwszego Członka.

Artykuł 4

1. Jeżeli chodzi o korzystanie ze świadczeń, równość traktowania powinna być zapewniona bez warunku zamieszkania. Jednakże może ona być uzależniona od warunku zamieszkania w odniesieniu do świadczeń z określonego działu zabezpieczenia społecznego dla obywateli każdego Członka, którego ustawodawstwo uzależnia przyznanie świadczeń z tego samego działu od warunku zamieszkania na jego terytorium.
2. Bez względu na postanowienia poprzedniego ustępu, korzystanie ze świadczeń wymienionych w ust. 6a) art. 2 - z wyjątkiem opieki lekarskiej, zasiłków chorobowych, świadczeń w razie wypadków przy pracy lub chorób zawodowych oraz świadczeń rodzinnych może być uzależnione od warunku, że uprawniony mieszkał na terytorium Członka, na podstawie ustawodawstwa, którego świadczenie przysługuje, a jeżeli chodzi o świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny, że zmarły mieszkał tam przez okres czasu, który zależnie od przypadku nie może być ustalony na dłużej niż:
a) 6 miesięcy bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie, jeżeli chodzi o świadczenia macierzyńskie i o świadczenia w razie bezrobocia;
b) 5 lat kolejnych bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie, jeżeli chodzi o świadczenia inwalidztwa lub przed śmiercią, jeżeli chodzi o świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny;
c) 10 lat po skończeniu 18 lat życia, przy czym można wymagać 5 lat kolejnych bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie, jeżeli chodzi o świadczenia na starość.
3. Mogą być wydane specjalne postanowienia, jeżeli chodzi o świadczenia udzielane z tytułu systemów przejściowych.
4. Postanowienia niezbędne do uniknięcia zbiegu świadczeń będą regulowane w miarę potrzeby w drodze specjalnych porozumień między zainteresowanymi Członkami.

Artykuł 5

1. Niezależnie od postanowień art. 4, każdy Członek, który przyjął zobowiązania wynikające z niniejszej Konwencji w odniesieniu do jednego lub kilku działów zabezpieczenia społecznego, o które chodzi w niniejszym ustępie, powinien zapewnić swoim własnym obywatelom i obywatelom każdego innego Członka, który przyjął zobowiązania wynikające z niniejszej Konwencji w odniesieniu do odpowiedniego działu zabezpieczenia społecznego, wypłatę - w przypadku zamieszkania za granicą świadczeń w razie inwalidztwa, świadczeń na starość, świadczeń w razie śmierci żywiciela rodziny i zasiłków pogrzebowych, jak też wypłatę rent w razie wypadków przy pracy i chorób zawodowych, z zastrzeżeniem podjęcia w tym celu w razie potrzeby środków w myśl postanowień art. 8.
2. Jednakże w przypadku zamieszkania za granicą wypłata świadczeń w razie inwalidztwa, na starość i w razie śmierci żywiciela rodziny, typu określonego w ust. 6 a) art. 2, może być uzależniona od udziału zainteresowanych Członków w systemie zachowania praw, przewidzianych w art. 7.
3. Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do świadczeń udzielanych z tytułu systemów przejściowych.

Artykuł 6

Niezależnie od postanowień art. 4, każdy Członek, który przyjął zobowiązania wynikające z niniejszej Konwencji, dotyczące świadczeń rodzinnych, powinien zagwarantować korzystanie z zasiłków rodzinnych własnym obywatelom i obywatelom każdego innego Członka, który przyjął zobowiązania wynikające z tej Konwencji w odniesieniu do tego samego działu, jeżeli chodzi o dzieci zamieszkałe na terytorium jednego z tych Członków, na warunkach i w granicach, które powinny być ustalone za wspólną zgodą między zainteresowanymi Członkami.

Artykuł 7

1. Członkowie, związani niniejszą Konwencją, powinni, z zastrzeżeniem warunków ustalonych za wspólną zgodą między zainteresowanymi Członkami w myśl postanowień art. 8, starać się wziąć udział w systemie zachowania praw nabytych i praw w trakcie nabywania, przysługujących w zastosowaniu ich ustawodawstwa obywatelom Członków związanych tą Konwencją, w odniesieniu do wszystkich działów zabezpieczenia społecznego, w stosunku do których zainteresowani Członkowie przyjęli zobowiązania wynikające z Konwencji.
2. System ten powinien przewidywać zwłaszcza zliczanie okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania oraz okresów podobnych, w celu nabycia, zachowania i przywrócenia praw, jak również do obliczenia świadczeń.
3. Koszty ustalonych w ten sposób świadczeń w razie inwalidztwa, świadczeń na starość i świadczeń w razie śmierci żywiciela rodziny powinny być bądź podzielone między zainteresowanych Członków, bądź ponoszone przez Członka, na którego terytorium uprawnieni mieszkają, a to stosownie do sposobów ustalonych za wspólną zgodą między zainteresowanymi Członkami.

Artykuł 8

Członkowie, związani niniejszą Konwencją, mogą wywiązywać się ze swych zobowiązań, wynikających z postanowień artykułów 5 i 7, bądź przez ratyfikację Konwencji dotyczącej zachowania uprawnień rentowych migrantów, z 1935 r., bądź przez stosowanie między nimi postanowień tej Konwencji na podstawie wzajemnego układu, bądź w drodze każdego innego aktu wielostronnego lub dwustronnego, gwarantującego wykonanie wymienionych zobowiązań.

Artykuł 9

Członkowie mogą odstąpić od niniejszej Konwencji w drodze szczególnych porozumień, bez naruszenia praw i zobowiązań innych Członków, i z zastrzeżeniem uregulowania zachowania praw nabytych i praw w trakcie ich nabywania na warunkach, które w całości będą co najmniej tak korzystne, jak przewidziane w tej Konwencji.

Artykuł 10

1. Postanowienia niniejszej Konwencji mają zastosowanie do uchodźców i bezpaństwowców, bez warunku wzajemności.
2. Niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do specjalnych systemów dla funkcjonariuszy publicznych, ani do specjalnych systemów dla ofiar wojny, ani do pomocy społecznej.
3. Niniejsza Konwencja nie zobowiązuje żadnego Członka do stosowania jej postanowień do osób, które na podstawie aktów międzynarodowych są wyłączone ze stosowania przepisów jego ustawodawstwa krajowego o zabezpieczeniu społecznym.

Artykuł 11

Członkowie, związani niniejszą Konwencją, powinni udzielać sobie wzajemnie bezpłatnej pomocy administracyjnej w celu ułatwienia stosowania tej Konwencji, jak też w celu wykonywania ich odpowiednich ustawodawstw krajowych o zabezpieczeniu społecznym.

Artykuł 12

1. Niniejsza Konwencja nie ma zastosowania do świadczeń przysługujących przed wejściem w życie dla zainteresowanego Członka postanowień Konwencji, dotyczących działu zabezpieczenia społecznego, z tytułu którego świadczenia te przysługują.
2. Jak dalece Konwencja ma zastosowanie do świadczeń, przysługujących po wejściu w życie dla zainteresowanego Członka jej postanowień dotyczących działu zabezpieczenia społecznego, z którego świadczenia te przysługują z tytułu przypadków objętych ochroną przed wejściem w życie Konwencji, będzie ustalone w drodze aktów wielostronnych lub dwustronnych, a w razie ich braku — przez ustawodawstwo zainteresowanego Członka.

Artykuł 13

Niniejsza Konwencja nie może być uważana za wprowadzającą rewizję jakiejkolwiek z istniejących konwencji.

* * *

Artykuły 14-21: Standardowe postanowienia końcowe 1.

_________________________________________

1 Patrz Zalacznik I